Kafana - miejsce smutku i radości

        Ciężko jest przetłumaczyć słowo "kafana". Podobne do polskiego "kawiarnia", ale to nie to, raczej karczma, oberża, tawerna ale to też nie do końca. Postaram się wyjaśnić czym jest "kafana" a każdy sam już zdecyduje z czym mu się najbardziej kojarzy.

kafana "Zlatna moruna", gdzie Gavrilo Princip i wspólnicy układali plan zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda 

            Pierwsza kafana powstała w Belgradzie w 1522 roku, w dzielnicy Dorćol. Belgrad znajdował się wtedy pod władzą turecką i to właśnie Turkom zawdzięczamy pierwszy tego rodzaju przybytek. Nazwa pochodzi od qahve (kawa) i khane (dom), tur. kahvehane.

           Od tego czasu kafana pozostała miejscem gdzie się pije kawa i jednocześnie instytucją publiczną. Tu się przychodzi w momentach smutku ale i wielkiej radości, tu w luźnej atmosferze się rozmawia, omawia, obmawia, dyskutuje, pertraktuje. Tu przy dźwiękach muzyki ludzie się odprężają, ale tu  też prowadzi się zażarte spory i dusputy. Możemy zobaczyć najtwardszych w mieście facetów jak po kryjomu wycierają łezkę przy sentymentalnej piosence. 

            Coraz rzadziej możemy spotkać w Belgradzie prawdziwe kafany, gdzie są obowiązkowe obrusy w kratkę, odrapane krzesła, kelnerzy w średnim wieku, będący po imieniu ze stałymi gośćmi, muzycy grający ckliwe kawałki, dym papierosowy. Coraz mniej jest też artystów, którym kafana służyła za miejsce pracy, gdzie przesiadywali dniami a częściej nocami i rachunek płacili w jedynej walucie, którą zawsze mieli przy sobie: swoim wierszu, czy piosence.

Kafana "?", najstarsza belgradzka kafana, w budynku z 1823 roku

            Nawet gdzybyśmy przenieśli i stoły i krzesła i kraciaste obrusy, dym i muzyków, w inne miejsce na planecie, nigdy nie będzie to kafana, bo kafana to ludzie, którzy siedzą w niej, którzy tu spędzają swoje najweselsze chwile i najsmutniejsze momenty. Tu siedzą obok siebie szczęśliwie zakochani i ci, którzy leczą nieszczęśliwą miłość. Ramię w ramię wzruszają się słowami smutnych piosenek, pocieszają się wzajemnie. Kafana łączy namiętności, jest zwierciadłem serbskiej mentalności, widzimy najlepsze i najgorsze cechy ludzi: gościnność, spontaniczność, otwartość ale i impulsywność, wybuchowość.

Aby poznać serbską duszę konieczna jest wizyta w kafanie.