22 marca - święto Mladenci - święto młodych małżonków

Serbska Cerkiew Prawosławna, jak i inne kościoły wschodnie, obchodzi dziś święto 40 Męczenników Sebastyjskich, w Serbii popularnie nazywane Mladenci. 

Związane są z nim ciekawe obyczaje, które spotykamy zarówno na wsi jak i w mieście.

Święto zostało ustanowione na pamiątkę męczeńskiej śmierci młodych rzymskich żołnierzy,  jaka miała miejsce w 320 roku, nieopodal miasta Sebastia. Co prawda, w 313 roku cesarze św. Konstantyn i Licyniusz wydali Edykt mediolański, który wprowadzał wolność wyznania w Cesarstwie Rzymskim, ale prześladowania chrześcijan nie ustały. Cesarz Licyniusz chciał zmusić żołnierzy XII Legionu do wyrzeczenia się Chrystusa i oddania czci bogom pogańskim. Kiedy żołnierze odmówili, nakazał ich ukamienować, ale rzucane kamienie wracały do napastników. Wtedy rozkazano wrzucić wszystkich niepokornych chrześcijan do zamarzającego jeziora, gdzie czekała ich pewna śmierć. Dookoła jeziora rozstawione były straże, a na brzegu przygotowano gorącą łaźnię, która miała skusić żołnieży do zmiany decyzji. Tylko jeden z cierpiętników stracił wiarę i wyszedł z wody, ale nieszczęśnik umarł na progu łaźni.

W nocy jezioro zostało oświetlone niezwykłym światłem i na głowy męczenników opadło 39 wieńców. Widząc ten cud, jeden ze strażników zdjął swoje ubranie, przyznał się do swojej wiary i wszedł do wody. Jego głowę ozdobił czterdziesty wieniec. Następnego dnia wszyscy mieszkańcy Sebasty przyszli na brzeg jeziora i ujrzeli żołnierzy wciąż żywych. Wtedy cesarz, chcąc definitywnie rozprawić się z nieposłusznymi chrześcijanami, wydał rozkaz spalenia męczenników i wysypania ich prochów do jeziora.

W taki sposób zginęło 40 Męczenników Sebastyjskich, a ich niezachwianą wiarę w Boga i odwagę wspominamy do dziś.

Dzisiejsze święto zwane jest Mladenci - młodzieńcy, ponieważ męczennicy byli młodzymi ludźmi i dzisiejszy dzień związany jest z obdarowywaniem nowożeńców, młodych par małżeńskich, które wstąpiły w związek w okresie od zeszłorocznego święta do dzisiejszego. W cerkwi w czasie ceremonii ślubnej na głowy młodej pary nakładane są wieńce (dziś w formie korony), których symbolika jest związana z męczennikami za wiarę z Sebastii.

Korona, mianowicie, symbolizuje koronę królewską - każdy człowiek jest królem swojego mikorokosmosu. Symbolizuje też wieniec męczenników, bo małżeństwo wymaga poświęceń, ale także wyobraża nieśmiertelną chwałę w Królestwie Niebieskim. Tym samym przypomina, że małżonkowie powinni być sobie wierni tak jak męczennicy z Sebastii byli wierni Chrystusowi i że ta wierność i miłość mogą być wystawione na pokuszenie ale nic nie może ich zwyciężyć.

Święto Mladenci zawsze wypada w Wielkim Poście i tradycyjnie w tym dniu przygotowywane są potrawy postne, aby w nowej rodzinie nie brakowało zdrowia, szczęścia i wszystkim dobrze się powodziło. Jest to też doskonała okazja do pokazania umiejętności kulinarnych młodej gospodyni.

Dawniej było przyjęte, że w dniu tego święta wszyscy, którzy byli na ślubie odwiedzali parę młodą i przynosili prezenty i w ten sposób wspomagali młode gospodarstwo. W czasach współczesnych świętowanie ograniczyło się do kręgu najbliższej rodziny i przyjaciół ale jest to obyczaj ciągle żywy i z radością przekazywany z pokolenia na pokolenie. Współcześnie młode belgradzkie pary obchodzą to święto w swoich domach ale też nierzadko w restauracjach.

Młoda żona zaczyna ten wyjątkowy dzień od upieczenia 40 malutkich bułeczek - nazywanych mladenčići, następnie smaruje je miodem, a potem daje wszystkim odwiedzającym dom młodej pary a w szczególności dzieciom i młodzieży. Bułeczki mają symbolizować długie, szczęśliwe i słodkie życie, czego życzę wszystkim młodym parom, które obchodzą dzisiejsze święto.