Slava- największe święto rodzinne Serbów

Slava to dzień kiedy serbska rodzina czci swojego partona, jednego ze świętych prawosławnych i wspomina wszystkich swoich zmarłych przodków. Ta tradycja ma korzenie w okresie przedchrześcijańskim. Do momentu przyjęcia nowej religii rodziny miały swoich pogańskich opekunów i ten zwyczaj pozostał, tylko parton został zamieniony chrześcijańskim świętym. 

Slava jest świętem odróżniającym Serbów od innych prawosławnych narodów, które jej nie mają. Niewątpliwie jest to obyczaj związany z prawosławiem ale przede wszystkim to rodzinna tradycja. Przenoszona jest z ojca na syna. Kobiety, wychodząc za mąż, przyjmują slavę rodziny męża. To doskonała okazja do spotkania się w rodzinnym gronie.

Nieodłącznym elementem slavy jest slavski kolač – chleb, žito – ugotowana pszenica zmielona i zmieszana z cukrem, orzechami i przyprawami, czerwone wino i slavska sveća – świeca. W przeddzień święta gospodyni piecze kolač, używając do jego wyrobu święconej wody. Kolač jest ozdabiany dekoracjami wykonanymi z ciasta. Są to kwadratowe pieczęcie z napisem IS HS NI KA, co oznacza Jezus Chrystus zwycięża i inne ozdoby będące symbolami zdrowia, dobrobytu, szczęścia.

slavski kolač - wyrób własny

W samym dniu święta, najstarszy mężczyzna w rodzinie, często z dziećmi, zanosi do cerkwi do oświęcenia kolač, nad którym modli się kapłan, robiąc rytualne nacięcia i polewa go winem. Pszenica, która jest symbolem zmartwychwstania, także jest polewana winem. Po mszy wszyscy wracają do domu, zapalają świecę kupioną w cerkwi i oczekują gości.

Najczęstsze slavy to  święta św. Mikołaja, Archanioła Michała, św. Jerzego, św. Jan Chciciela. 

Ten szczególnie uroczysty dzień świętuje się w kręgu rodziny i przyjaciół. Niejednokrotnie świętowanie to przeciąga się też na dzień następny. Jest to praktyczne z uwagi na to, że czasami wiele rodzin obchodzi tę samą slavę i trudno jest odwiedzić wszystkich jednego dnia. Dzień slavy jest dniem wolnym od pracy dla obchodzącego swoje święto. 

Być zaproszonym na uroczysty posiłek w dniu slavy to ogromne wyróżnienie i nie powinno się odmawiać, tym bardziej, że goście są dobierani z wielką uwagą i niejednokrotnie tradycyjnie zapraszani od pokoleń. Gościa zaproszonego jeden raz uważa się za stałego gościa na slavie i w następnych latach tylko informuje się go o godzinie rozpoczęcia świątecznego poczęstunku.

Tak więc jeżeli zdarzy się, że serbscy znajomi zaproszą Państwa na swoją slavę, to proszę nie odmawiać, zabrać ze sobą drobny prezent dla gospodarzy (zazwyczaj kawa, wino i coś słodkiego dla dzieci) i korzystać z tej wspaniałej możliwości uczestniczenia w tak doniosłym i ważnym rodzinnym wydarzeniu.