Krajputaši - przydrożne pomniki

 Dokładnie nazwa krajputaš oznacza obiekt przy drodze. To określenie odnosi się do pomników znajdujących się poza cmentarzami. Takie pomniki spotkamy w całej Serbii, a najwięcej nich zanjduje się w zachdniej części kraju.

Bardzo często są to bogato dekorowane kamienie przypominające kamienie nagrobne. Zwyczaj ustawiania takich obelisków pochodzi ze średniowiecza, ale najwięcej dzisiaj spotykanych pomników powstało w 19. wieku w czasie walk o wyzwolenie z tureckiej niewoli i na początku 20. wieku, z czasów I. wojny światowej.

Pomniki zazwyczaj upamiętniają bohatersko zmarłego przodka, którego miejsce wiecznego spoczynku nie jest znane, a czasami wogóle nie posiada grobu. Krajputaši znajdują się przy drogach, aby jak najwięcej przechodzących tamtędy ludzi mogło wspomnieć zmarłego i pomodlić się za jego duszę.

Pomniki są zazwyczaj bogato zdobione, zmarły jest przedstawiony w wystudiowanej pozie, a na bocznych ścianach kamiennego posągu znajdują się opisy dotyczące jego życia, powodu śmierci i wyrażone są tęsknota i żal rodziny. Niejednokrotnie te wszystkie informacje są pisane wierszem i zawierają mnóstwo emocji.

Przydrożne pomniki są źródłem informacji o życiu głównie chłopów pod koniec 19. i na początku 20. wieku. Skłaniają także do chwili zadumy nad losem przodków i naszym własnym.