Z serii: niestandardowe miejsca do zwiedzania w Belgradzie

 Zaczynam nową serię, gdzie będę się starała pisła o takich zakątkach stolicy, które niekoniecznie są oznaczone na mapach turystycznych i do których rzadziej docierają odwiedzający miasto.

Dzisiaj przedstawiam cmentarz żydowski przy ulicy Roosevelta (Ruzveltova ulica). Wchodząc przez bramę zostawiamy za sobą hałaśliwą aleję i wkraczamy w świat zapomnianych mieszkańców stolicy.

To sefardyjski cmentarz, który stanowi mały park w centrum miasta. Znajduje się na nim około 4 tysięcy grobów. Cmentarz nadal służy do pochówków niewielkiej społecyności żydowskiej. W Belgradzie, a dokładnie naprzeciw, znajduje się drugi cmentarz żydowski, tym razem aszkenazyjski, który nie jest już używany.

Oprócz pojedynczych grobów na cmentarzu są też mogiły symbolizujące zmarłych członków społeczności, których miejsce pochówku nie jest znane, tak jak obrońców ojczyzny poległych na różnych frontach w latach 1912-1919.

Aleja obsadzona z obu stron świerkami prowadzi do monumentalnego pomnika projektu słynnego architekty Bogdana Bogdanovića a poświęconego ofiarom Drugiej Wojny Światowej. W pomnik wkomponowano stare płyty nagrobne ze starego cmentarza na Paliluli, co ma symbolicznie oznaczać kontynuację tradycji i spuścizny poprzednich pokoleń Żydów z tych terenów.

Jest też pomnik, obecnie w remoncie, upamiętniający 800 uchodźców z terenu III Rzeszy, którzy próbowali się dostać do Palestyny i zostali zamordowani na terenie Jugosławii.

Nagrobki na tym cmentarzu to zarówno płyty poziome jak i pionowe. Zgodnie z żydowską tradycją są ozdobione symbolami wyrytymi w kamieniu, z napisami po hebrajsku i po serbsku.

W pobliżu głównej alejki znajduje się geniza, czyli miejsce, gdzie są pochowane stare, nieużyteczne zwoje tory i księgi liturgiczne. Tego rodzaju przedmioty są w judaizmie otoczone szczególną czcią i po używania są składane do grobu tak jak ciała ludzkie.

Na cmentarzu nie znajdziemy zniczy czy kwiatów, ale na nagrobkach odwiedzający zostawiają kamienie, co nawiązuje do pochówków na pustyni, kiedy trzeba był zabezpieczyć grób przed dzikimi zwierzętami. Także kamień symbolizuje wieczną pamięć o zmarłym. 

Cmentarz jest dostępny dla odwiedzających każdego dnia oprócz soboty.